เด็กสมัยนี้ไม่เหมือนเดิม… แล้วเราจะสร้าง “คนดี” รุ่นใหม่อย่างไร?
เรามักได้ยินคำพูดทำนองว่า “เด็กสมัยนี้เปลี่ยนไป”
หลายคนกังวลว่าสังคมจะเต็มไปด้วยความเห็นแก่ตัว ขาดความรับผิดชอบ หรือไม่เข้าใจคำว่าเสียสละ
แต่แทนที่จะตั้งคำถามกับเด็กๆ อยากชวนทุกคนกลับมาตั้งคำถามกับตัวเราเองว่า…
เราเคยให้โอกาสเด็กๆ ได้ฝึกฝนการเป็น “คนดี” จริงๆ แล้วหรือยัง?
คำตอบนั้น เริ่มได้ที่ “โรงเรียนธรรมดาๆ ใกล้บ้าน” ที่ไม่ใช่การสอนให้ท่องจำ
แต่คือการเปิดพื้นที่ให้เด็กนักเรียนได้ “คิดเอง ทำเอง และกลายเป็นคนดีจากการได้ลงมือทำจริง”
การ “พัฒนาโรงเรียนคุณธรรม” ไม่ใช่โรงเรียนที่สอนเฉพาะทางด้านคุณธรรม จริยธรรม
แต่คือโรงเรียนทั่วไปที่เข้าร่วมเป็นเครือข่ายของ “โครงการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม โดยมูลนิธิยุวพัฒน์”
ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างครู นักเรียน ผู้บริหาร ชุมชน และองค์กรภาคี
เพื่อสร้างระบบนิเวศแห่งคุณธรรม จริยธรรม ให้เกิดขึ้นในโรงเรียน
เด็กคิด เด็กทำ เด็กเปลี่ยน
โรงเรียนในนิคมสร้างตนเอง (กลุ่ม พม.) ทำโครงการ “การเกษตร” ด้วยระบบน้ำจากประเทศอิสราเอล
โดยเด็กนักเรียนจะมีส่วนร่วมในทุกๆ การเรียนรู้เกี่ยวกับการทำเกษตรจากพ่อแม่ กิจกรรมง่ายๆ นี้
ไม่ได้แค่ส่งเสริมความรู้ด้านการเกษตร แต่มีการสอดแทรกและส่งเสริมในเรื่องของคุณธรรม
ทั้งเรื่องด้านความกตัญญู ความรับผิดชอบ และการเห็นคุณค่าของสิ่งที่มีอยู่ในครอบครัวตัวเองอีกด้วย
โรงเรียนบ้านแหลมสัก จ.กระบี่ จัดตั้งชมรมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในท้องถิ่น โดยถ่ายภาพสัตว์น้ำและพืชท้องถิ่น
โพสต์เล่าเรื่องบ้านตัวเองให้คนในจังหวัดเห็นคุณค่า พร้อมเชิญชวนเพื่อนๆ มาร่วมสร้างเครือข่ายเยาวชนรักษ์สิ่งแวดล้อม จ.กระบี่
และทั้งหมดนี้ เกิดขึ้นโดยเด็กๆ เป็นคนคิดเอง ทำเอง และชวนกันมาทำ
ทั้งหมดนี้ทำให้เด็กๆ ได้เข้าใจว่า “การทำดี” ไม่ใช่เรื่องไกลตัว แต่เริ่มต้นจากสิ่งรอบๆ ตัวของพวกเขาได้เลย
กระบวนการที่ออกแบบมาอย่างมีเป้าหมาย: 4+6 โมเดล
โครงการใช้แนวทาง “4+6 โมเดล” ในการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม:
- 4 ขั้นตอน: สร้างความตระหนัก → ร่วมคิด → ลงมือทำ → ขยายผล
- 6 คุณธรรมหลัก: ซื่อสัตย์, รับผิดชอบ, พอเพียง, มีวินัย, เสียสละ, กตัญญู
ซึ่งนักเรียนจะได้เรียนรู้ผ่านการลงมือทำจริง เช่น สร้างโครงงานคุณธรรมในโรงเรียน
เรียนรู้จากปัญหาจริงของชุมชน และสื่อสารผลของความดีที่พวกเขาทำออกไปให้เพื่อนๆ และคนในชุมชนได้รับรู้
โดยทุกโรงเรียนจะได้รับการสนับสนุนจากนิเทศอาสาและวิทยากรอาสาในการออกแบบโครงงานหรือกิจกรรม
ที่ไม่ใช่สูตรสำเร็จของทุกโรงเรียน แต่ต้องปรับให้สอดคล้องกับนักเรียนและเหมาะกับบริบทของตนเอง
ผลการดำเนินงานที่เกิดขึ้น
- มีนักเรียนได้รับประโยชน์จากโครงการกว่า 3 แสนคน
- มีโรงเรียนเข้าร่วมโครงการกว่า 500 แห่งทั่วประเทศ
- ครูและบุคลากรได้รับการอบรมและพัฒนาแล้วกว่า 2 หมื่นคน
- นิเทศอาสา 30 ทีม ลงพื้นที่และติดตามผลในโรงเรียนกว่า 500 แห่ง
- พัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมใหม่ เพื่อเสริมทักษะให้ครูเป็น “ผู้ชี้ทางใจ” ได้จริง
- ทดลองใช้ระบบ Node และ AI เพื่อยกระดับการประเมินและออกแบบการนิเทศให้แม่นยำขึ้น
นอกจากนี้ ยังมีความร่วมมือกับภาคีเครือข่าย เช่น
- กลุ่มเซ็นทรัล
- กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ (พม.)
- สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)
ร่วมสนับสนุนเพื่อผลักดันโครงการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมในกลุ่มโรงเรียนเครือข่ายในเชิงพื้นที่อย่างเป็นระบบ
จากการสำรวจผลลัพธ์ของโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมในปี 2567 พบว่า
- ร้อยละ 99.6 ของโรงเรียน นักเรียนมีส่วนร่วมในการพัฒนาคุณธรรม
- ร้อยละ 98.3 ของโรงเรียน ดำเนินการพัฒนาคุณธรรมอย่างต่อเนื่อง
- ร้อยละ 94.4 ของโรงเรียน นักเรียนมีความสามารถในการคิดแก้ปัญหาและพัฒนาตนเองได้ดีขึ้น
- ร้อยละ 82.4 ของโรงเรียน มีครู ผู้บริหาร และนักเรียน ที่ร่วมกันทำโครงงานเพื่อบรรลุเป้าหมายคุณธรรม
- ร้อยละ 70.3 ของโรงเรียน ได้รับความร่วมมือจากผู้ปกครองและชุมชนในการขับเคลื่อนคุณธรรมให้เกิดขึ้นในโรงเรียน
(ข้อมูล : การสำรวจผลการนิเทศ ภาคเรียนที่ 2/2567)
ผลลัพธ์ที่มากกว่าตัวเลข คือ “การเปลี่ยนแปลง”
โรงเรียนหลายแห่งสะท้อนเสียงตรงกันว่า เด็กเปลี่ยน → ครูเปลี่ยน → บรรยากาศในโรงเรียนเปลี่ยน
เมื่อเด็กได้รับโอกาสในการมีส่วนร่วม ความกล้า ความรับผิดชอบ และความใส่ใจต่อผู้อื่นก็เติบโตตามไปด้วย
ครูคนหนึ่งเคยกล่าวว่า
“เด็กกล้าแสดงออกมากขึ้น กล้าคิดและลงมือทำอะไรเพื่อส่วนรวม ซึ่งในอดีตแทบไม่มีให้เห็น”
และนั่นคือสิ่งที่สะท้อนว่า… คุณธรรมไม่ได้เป็นแค่บทเรียน แต่เป็นการเปลี่ยนแปลงจริงในชีวิตของเด็กๆ
ลงทุนกับ “คน” คือการสร้างสังคมในระยะยาว
ผลการดำเนินงานที่ผ่านมา ยืนยันว่า “การลงทุนในเรื่องคุณธรรม”
ไม่ใช่เรื่องนามธรรม และไม่ใช่สิ่งที่วัดค่าไม่ได้ แต่คือการสร้างคนที่มีทั้งหัวใจและทักษะ
เพื่อให้เขาเติบโตไปเป็นผู้ใหญ่ที่รับผิดชอบต่อสังคม
การสนับสนุนโครงการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม จึงไม่ใช่แค่เรื่องของการศึกษา
แต่คือการ “ป้องกันปัญหาสังคมตั้งแต่ต้นทาง” และ “ปลูกต้นกล้าแห่งความดีไว้ในหัวใจเด็กทุกคน”
สังคมที่ดี เริ่มจากโรงเรียนธรรมดาๆ ที่มีพื้นที่ให้ความดีเติบโต
โครงการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรมอาจไม่ใช่ทางลัด แต่คือแนวทางที่ยั่งยืนและมั่นคง
เพื่อบ่มเพาะให้คนรุ่นใหม่เติบโตเป็น “คนดีที่เก่ง” มีคุณธรรม มีเป้าหมาย และพร้อมสร้างสังคมให้น่าอยู่สำหรับทุกคน
หากคุณอยากมีส่วนร่วมในการสร้างสังคมที่ดีขึ้น
เพียงแค่ให้โอกาสกับ “โรงเรียนหนึ่งแห่ง” หรือ “เด็กคนหนึ่ง”
ด้วยการ ร่วมบริจาคเพื่อสนับสนุนการดำเนินงานโครงการ คลิก!
เพราะการเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่… มักเริ่มจากสิ่งเล็กๆ เสมอ
“เด็กคนเดียวอาจไม่เปลี่ยนโลก แต่ถ้ามีคนช่วยให้เขาเติบโตอย่างมีคุณธรรม โลกจะเปลี่ยนตามเขาได้”