ก้าวทุกก้าวที่เราเดินเข้าใกล้ความเป็นผู้ใหญ่นั้นไม่ได้ได้มาง่ายๆ ก็เหมือนครั้งแรกที่ล้มหลังจากถอดล้อเสริมจักรยานจาก 4 ล้อเป็น 2 ล้อ ครั้งแรกที่กลืนน้ำสระว่ายน้ำไปหลายอึกแถมมึนกลิ่นคลอรีนหลังจากลองว่ายน้ำแบบไม่เกาะแผ่นโฟมหรือห่วงยาง ครั้งแรกที่โดนมีดบาดเพราะพยายามปอกผลไม้เอง หรือครั้งแรกที่หลงทางเพราะขึ้นรถเมล์ครั้งแรกแล้วลงผิดป้าย เราเรียนรู้จากความล้มเหลวเล็กๆ น้อยๆ เหล่านั้นตั้งแต่เด็ก โดยกระบวนการเรียนรู้ทำงานได้ดีกว่าเมื่อประสบความล้มเหลวมากกว่าความสำเร็จ

เหตุการณ์ตัวอย่าง เช่น คนที่เคยขับรถไปไหนมาไหนตามกฎหมายจราจรตลอด แต่จำทางไม่ค่อยได้ เมื่อมีการเปลี่ยนเลนวิ่งทับเส้นทึบ ก็มีใบสั่งจากกล้องจราจรส่งมาที่บ้าน ทำให้จำเส้นทางแถวนั้นได้อย่างแม่นยำ จากกรณีจะเห็นได้ว่า เป็นไปไม่ได้ที่ใครสักคนจะสามารถใช้ชีวิตได้โดยที่ไม่เคยล้มเหลวกับอะไรสักอย่างเลย (ถ้าเขาไม่ได้ใช้ชีวิตอย่างระมัดระวังสุดขีดจนไม่นับว่าเป็นการใช้ชีวิตด้วยซ้ำ) แน่นอนว่าในการล้มเหลวทุกๆ ครั้ง เจ็บมากเจ็บน้อยอยู่เสมอ เพราะทุกคนกลัวความล้มเหลวกันทั้งนั้น แต่ก็มีใครหลายคนที่ไม่ให้ความล้มเหลวเป็นแค่ความโชคร้ายและยอมแพ้ไป กลับมองว่าเป็นบทเรียนสำคัญ เป็นการสะท้อนตัวเองอยู่เสมอ ทำให้เห็นโอกาสที่ซ่อนอยู่ได้ชัดขึ้น และแนวคิดเหล่านี้มีแนวโน้มที่จะทำให้ใครหลายคนประสบความสำเร็จได้มากกว่า

ความพยายามไม่เคยทรยศต่อความสำเร็จ

คุณแมกซ์ แชมป์คนล่าสุดจากรายการมาสเตอร์เชฟประเทศไทย เป็นตัวอย่างที่ดีของคนที่ไม่ยอมแพ้และคอยทบทวนตัวเองเมื่อพบกับความผิดหวังเสมอ เพราะถึงแม้ว่าในซีซั่น 2 แมกซ์จะเคยเข้าร่วมรายการแล้วผ่านเข้าไปได้ถึงแค่รอบ 100 คนเท่านั้น และตั้งแต่ตอนแรกที่ออกอากาศจนถึงตอนตัดสินผู้ชนะของซีซั่น 3 เขาอาจโดดเด่นที่สุดในด้านการทำขนมหวาน แต่ถ้าพูดถึงการทำอาหารคาวแล้ว เขาไม่ใช่ตัวเก็งแน่นอน แต่สุดท้ายเขาก็กำจัดจุดอ่อนของตัวเองได้จนสามารถชนะตัวเก็งทั้ง 2 คนของรายการและได้รับตำแหน่งมาสเตอร์เชฟ ซีซั่น 3 ไปได้ด้วยการแสดงความมุ่งมั่นและพัฒนาการของเขาผ่านจานที่เขารังสรรค์ขึ้นมาอย่างดีในทุกๆ สัปดาห์

ความล้มเหลวทำให้จดจ่ออยู่กับงานของตัวเองได้

ผู้เสกเวทมนตร์ให้กับโลกทั้งใบด้วยเรื่องราวของ แฮร์รี่ พอตเตอร์ อย่าง เจ.เค. โรว์ลิ่ง เองก็เคยพบกับความล้มเหลวอย่างหนักจนถึงขั้นเคยคิดฆ่าตัวตายก่อนจะได้ชื่อว่าเป็นหนึ่งในนักเขียนที่โด่งดังที่สุดของโลก ในเส้นทางสู่การเป็นนักเขียน เธอต้องพบกับความผิดหวังในหลายเรื่อง เช่น การสูญเสียคุณแม่ การประสบปัญหาความรุนแรงในครอบครัวและหย่าร้างในที่สุด การตกงานในขณะที่มีลูกเล็กต้องดูแล แต่โรว์ลิ่งเองก็เคยกล่าวไว้เมื่อเธอได้มีโอกาสกล่าวสุนทรพจน์ในพิธีจบการศึกษาที่มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดว่า ความล้มเหลวทำให้เธอสามารถจดจ่ออยู่กับงานเขียนของตัวเองได้ ทุ่มเททุกอย่างเพื่อทำให้งานชิ้นสำคัญชิ้นเดียวนี้สำเร็จให้ได้ ถ้าก่อนหน้านี้เธอประสบความสำเร็จในสิ่งอื่นในชีวิต เธอคงไม่มีโอกาสได้สัมผัสความมุ่งมั่นของตัวเองในระดับนี้ในการมุ่งไปสู่การประสบความสำเร็จในสิ่งนี้ที่เธอเชื่อว่าเป็นตัวตนของเธอ และถึงแม้โรว์ลิ่งจะเขียนต้นฉบับของ แฮร์รี่ พอตเตอร์ กับศิลาอาถรรพ์ (แฮร์รี่ฯ เล่มแรก) เสร็จสมบูรณ์แล้ว เธอก็ยังต้องพบกับความผิดหวังจากการถูกปฏิเสธจากสำนักพิมพ์ 12 แห่ง หลังจากพยายามส่งต้นฉบับไปให้สำนักพิมพ์ต่าง ๆ พิจารณาตลอด 1 ปี ก็มีสำนักพิมพ์แห่งหนึ่งตัดสินใจตีพิมพ์หนังสือของโรว์ลิ่งจนได้

ผู้นำด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีของโลกก็เคยล้มเหลว

ถึงแม้ญี่ปุ่นจะเป็นประเทศที่มีการเตรียมพร้อมรับมือกับสถานการณ์ต่างๆ ที่ดีเยี่ยมและเป็น 1 ในผู้นำด้านนวัตกรรมและเทคโนโลยีของโลก ญี่ปุ่นในทศวรรษนี้ก็เคยเผชิญกับความล้มเหลวที่ส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตนับหมื่นคนและเศรษฐกิจเสียหายมูลค่ารวมหลายล้านล้านเยน นั่นคือเหตุการณ์แผ่นดินไหวและสึนามิในภูมิภาคโทโฮกุ เมื่อปี พ.ศ. 2554 เหตุการณ์นี้เป็นเหตุการณ์แผ่นดินไหวที่รุนแรงที่สุดในประวัติศาสตร์ของญี่ปุ่น (ขนาด 9 ริกเตอร์) โดยความล้มเหลวและการสูญเสียนี้ชี้ให้เห็นถึงความบกพร่องของระบบเตือนภัยที่ประเมินระดับความรุนแรงต่ำไป เนื่องจากการเตือนภัยประชาชนถูกเผยแพร่เพียงไม่กี่วินาทีหลังเกิดแผ่นดินไหวระลอกแรก ซึ่งจริง ๆ แล้วไม่ถูกต้องเพราะแผ่นดินไหวจะรุนแรงขึ้นในระยะเวลาสั้น ๆ และก่อให้เกิดคลื่นสึนามิขนาดใหญ่ตามมาอีกด้วย และอีกเหตุผลหนึ่งที่นักแผ่นดินไหววิทยาไม่ได้คาดการณ์ถึงความรุนแรงระดับสูงเพราะว่าฐานข้อมูลความรุนแรงของแผ่นดินไหวที่มีคือ ประวัติการเกิดแผ่นดินไหวในช่วง 400-500 ปีที่ผ่านมา ซึ่งไม่เคยเกิดเหตุแผ่นดินไหวรุนแรงขนาดนี้มาก่อน แต่จากเหตุการณ์ใหญ่ครั้งนี้ นักวิจัยญี่ปุ่นตั้งใจปรับปรุงระบบให้ดีที่สุดเพราะตอนนี้มีข้อมูลใหม่มากมายจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวโทโฮกุที่ก่อนหน้านี้ไม่มีเหตุการณ์แผ่นดินไหวครั้งใหญ่ครั้งไหนที่ถูกบันทึกไว้ได้อย่างละเอียดและแม่นยำเท่านี้มาก่อน นับว่าเป็นกรณีศึกษาที่ดีมาก ตัวอย่างการพัฒนาระบบ/เครื่องมือเพื่อรับมือกับเหตุการณ์แผ่นดินไหวในญี่ปุ่น เช่น การติดตั้ง Broadband Strong Motion Meters (BSMM) ที่ทำให้ประเมินระดับความรุนแรงของแผ่นดินไหวได้แม่นยำมากขึ้น เป็นต้น

ความล้มเหลวสอนเราในแบบที่อะไรอื่นก็ทำไม่ได้ ความล้มเหลวช่วยสร้างภูมิคุ้มกันให้เราในระยะยาว ถึงแม้เราจะล้มเหลวซ้ำสอง แต่ครั้งที่สองนี้เราจะล้มได้ดีกว่าเดิมเพราะเคยผ่านการล้มมาก่อน ทำให้ระมัดระวังมากขึ้นและรู้ด้วยว่าถ้าล้มต้องลุกอย่างไร อย่างน้อยเราก็ได้ลองและพยายาม ถึงแม้ว่าเราจะต้องล้มเหลวอีกหลายรอบจนถึงจุดๆ หนึ่งที่เราคิดว่าเป็นจุดต่ำสุด จุดนั้นจะกลายเป็นพื้นฐานที่แข็งแกร่งให้เรายืนด้วยความมั่นคง ที่จุดนั้นเราจะได้รู้ถึงตัวตนจริงๆ ของตัวเอง ความตั้งใจที่มากกว่าที่เคย และค่าของกำลังใจจากคนกลุ่มหนึ่งที่อยู่ข้างเราแม้ในเวลาที่เราลำบากที่สุด

สิ่งที่เราเป็น ไม่ได้เป็นผลลัพธ์จากสถานการณ์ที่เราเจอรอบตัว แต่เป็นผลลัพธ์จากการตัดสินใจและทัศนคติของเราเอง เราจะมองความล้มเหลวเป็นการ game over หรือการ restart ก็ขึ้นอยู่กับตัวเราเอง เมื่อเราเจอกับความล้มเหลวจึงไม่ควรโทษความบังเอิญ ความโชคร้าย หรือคนรอบข้าง แล้วยอมแพ้และสูญเสียความมั่นใจในตัวเองไปในที่สุด แต่ควรพยายามคิดว่าสิ่งที่เรามีอยู่คืออะไร จุดอ่อนเราคืออะไรและสามารถปรับปรุงอย่างไรได้บ้าง แล้วเป้าหมายเราคืออะไรและจะไปถึงตรงนั้นได้อย่างไร พยายามให้มากที่สุดในสิ่งที่เราสามารถควบคุมได้ เมื่อทัศนคติเราเปลี่ยนการกระทำก็เปลี่ยน เราอาจล้มเหลวบ้างก็จริงแต่ตัวเราไม่ใช่ความล้มเหลว เราไม่ใช่คนเดียวที่เคยเจอกับความล้มเหลว ความล้มเหลวเป็นเพียงส่วนหนึ่งที่จำเป็นต่อการเรียนรู้ของมนุษย์ สิ่งสำคัญคือเราสามารถเป็นมิตรกับความล้มเหลวได้ด้วยการคิดได้ว่าความล้มเหลวไม่ได้กำหนดตัวตนของเราและเป็นประโยชน์มากกว่าโทษ สุดท้ายแล้วความล้มเหลวไม่ได้เท่ากับการก้าวถอยหลังแต่อาจเท่ากับการก้าวเข้าใกล้อนาคตที่เราต้องการมาตลอดก็ได้

ขอบคุณข้อมูลจาก :
https://news.harvard.edu/gazette/story/2008/06/text-of-j-k-rowling-speech/
https://www.livescience.com/18592-japan-tohoku-earthquake-lessons-learned.html
https://www.data.jma.go.jp/svd/eqev/data/en/tsunami/LessonsLearned_Improvements_brochure.pdf

เรื่อง : ชนกนันท์ พังงา
ภาพประกอบจาก : https://www.pinterest.com
ภาพประกอบจาก : Facebook Page : MasterChef Thailand – มาสเตอร์เชฟ ประเทศไทย